Hồi lúc thụ giáo, quý vị tôi thấy nhiều vị la rầy nữa và vẫn có ký túc sinh thay vì súc miệng bằng nước thì súc miệng bằng bánh mì và chuối già. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy. Nhưng có không ít bạn trai nói nhiều đến đỗi không mấy bạn gái sánh bằng.
Người xưa nói: lời nói bay đi, chữ viết tồn tại. Đừng gợi lại những kỷ niệm ghi bóng quả tim, để rót thêm cho nhiều tâm hồn buồn tợ một chén đầy, một giọt nước khiến cho tâm hồn khổ đau. Nhưng đến giờ ông giảng truyện Kiều, ông phân tích tâm lý Kiều, Kim:
Đọc văn hóa sử thế giới, nhất là những ngành văn học, chánh trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo, thấy bao giờ nam giới cũng dẫn đầu. Vì đó họ không thích người lớn hay chỉ điều khôn lẽ dại cho họ. Có gì đáng phục không chưa biết, mà khi chơi giỡn kiểu mất dạy ấy thấy toàn hèn hạ, lì lợm, vô duyên, trâng tráo, háo sắc, thèm duyên thôi.
Bạn trai khi nô lệ hình thức, làm mồi ngắm nghía cho xã hội, bị óc duy vật xảo quyệt làm một hàng rào nhận đón mọi sự cởi mở, tiếp nhận những giá trị siêu nhiên. Tôi chỉ biết ông qua loa vậy. Họ rất đạo hạnh nữa.
Không phải họ bảo người lớn sai lầm đâu. Ai có nhúng tay vào việc giáo dục tất có những kinh nghiệm nầy là dặn điều gì cho mấy cậu trai phải hai ba lần. Coi chừng đầu óc nam thanh bây giờ như giấy chậm, gặp chất ô uế có thể thu hút làm tổn hại đến đời mình.
Vẫn biết có những Mozart, Pascal ấu trĩ và bao nhiêu thần đồng khác nhưng cứ chung phải nhận từ 8 đến 15 tuổi bạn trai hiểu biết cách hời hợt lắm. Mẹ là người mà họ trìu mến nhất mà cũng ngại việc tiếc lộ những tâm tư thầm kín. Sự phát triển sinh lý của bạn trai từ lối họ 12 đến hai mười mấy tuổi là sự phát triển ngó thấy và gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên con người tâm lý của họ.
Tỏ tình yêu bằng cách ve vãn thô lỗ là lăng mạ tình yêu, coi một thứ tình cao quý như đồ chơi giải trí qua đường. Những phong trào nam nữ di tắm biển, ăn mặc trống trải, trửng giỡn, xô đẩy nhau, những tổ chức nam nữ đi đóng trại ngày đ êm trong rừng rú, đi dạo thuyền ca hát, nhà giáo dục có trách nhiệm nặng nề về sự điều khiển, kiểm soát. Nếu Désirée chân thành yêu Nã Phá Luân bao nhiêu rồi bị chàng bội tình làm khổ bao nhiêu thì Joséphine yêu Charles và bội tình với Nã Phá Luân bấy nhiêu.
Người khác thấy đi lẹ tỏ ra tháo vát nên bước như ngựa phi. Vậy trong thời hoa niên bạn hãy thấy trước bạn sẽ là người chồng, người cha hay một bâïc hy sinh độc thân vì nhân loại. Họ là thứ người dễ cho.
Cha mặc nhiên hay minh nhiên chỉ xin mẹ cho biết rõ lý do, chỗ đi. Một bình thủy tinh muốn giữ được vẻ trong sáng chẳng những xa tránh các chốn xao động nguy hiểm mà còn phải được bọc kiếng, nâng niu như trứng mỏng. Có khi họ cho thể dục là cực hình, trừ một số chuyện luyện bắp thịt.
Mù: vẫn mù, đời họ phải sống trong liều lĩnh hoang mang như kẻ chỉ dẫn họ. Hôn phối do đó không phải chỉ là một cuộc tính giao mà còn là sự hợp nhất có tính cách nhân xã: tôi muốn nói hợp nhất trí tuệ, ý chí, lương tâm và xã hội. Tôi lại không hồ nghi bạn không đủ ý chí, đủ ý chí để bị ái tình quấn quít như tác giả cuốn Comédie divine bị hình ảnh Béatrice luôn chi phối đầu óc.